Een tijdmachine is een apparaat om materie achteruit of versneld vooruit in de tijd (en eventueel ook de ruimte) te verplaatsen. Deze verplaatsing wordt tijdreizen genoemd.
Een voorbeeld van een tijdmachine binnen de verbeeldingsliteratuur is De Tijdspoort, een boek van de Vlaamse auteur Johan Vandevelde.
Soorten[]
Ruwweg zijn er twee soorten tijdmachines:
De eerste soort is een machine die mensen en voorwerpen naar een andere tijd (en soms plaats) kan sturen, maar zelf blijft waar hij is; de machine reist niet mee door de tijd. Dit heeft vaak als bijwerking dat de personen die de tijdreis maken van iemand anders afhankelijk zijn om de machine te bedienen en hen weer terug te halen naar hun eigen tijd. Een voorbeeld hiervan is de tijdmachine in het bekende boek en de film Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman, waarin Dolf Wega naar de dertiende eeuw reist.
De tweede soort is een machine die zichzelf in zijn geheel door de tijd kan verplaatsen, samen met alles en iedereen die zich erin bevindt. Bij dit type tijdmachine hebben de personages altijd toegang tot de machine daar deze met hen meereist, maar moeten hem in de tijd waar ze heengaan bijna altijd camoufleren of verstoppen zodat hij niet opvalt. Het schoolvoorbeeld van deze soort tijdmachine zien we in het (meermaals verfilmde) boek The Time Machine uit 1895 van H.G. Wells.
Technische mogelijkheid[]
Reizen naar het verleden leidt tot diverse paradoxen. Zo zou een tijdreiziger naar het verleden kunnen gaan, naar de tijd waarin zijn ouders nog kinderen waren, en zijn ouders doden. Hoe is de tijdreiziger dan ooit ter wereld gekomen?
Reizen naar de toekomst is aanmerkelijk beter voorstelbaar. Men kan een ruimtevaarder een zeer hoge snelheid geven - naderend tot de lichtsnelheid. Komt hij weer tot stilstand, dan is hij volgens de relativiteitstheorie nauwelijks verouderd, terwijl het op aarde veel later is.